Trước hết chúng ta hãy xem giải thích:
Từ Hài viết: "Phong thủy, còn gọi là Kham D. Một loại mê tín ở nước Trung Quốc cổ. Phong thủy cho rằng hình thể, hướng gió, dòng chảy xung quanh nhà ở hoặc mồ mả, có thể đem đến họa - phúc cho người ở hoặc cho người chôn".
Từ Nguyên viết: "Phong thủy, chỉ địa thế, phương hướng đất nhà ở hoặc đất phần mộ. Thời xưa, mê tín căn cứ vào đó để xem lành dữ, tốt xấu và nhân sự".
Mới đây, Trường Đại học Đông Nam Trung Quốc xuất bản quyển "Nguồn gốc Phong thủy", Giáo sư Phan Cốc Tây trong lời tựa có viết: "Nội dung chính của Phong thủy là một loại học vấn mà người ta dùng để xử lý và chọn lựa hoàn cảnh ăn ở, cung thất, chùa chiền, lăng mộ, thôn xóm... Phong thủy và hoàn cảnh ăn ở, ảnh hưởng chủ yếu trên ba mặt: 1. Sự lựa chọn địa điểm, tức là tìm một địa hình thỏa mãn cả hai mặt tâm lý và sinh lý; 2. Xử lý vế mặt hình thái trong cách bố trí, bao gồm lợi dụng và cải tạo hoàn cảnh thiên nhiên, hướng nhà, vị trí, cao thấp to nhỏ, cửa ra vào, đường đi, nguồn cấp thoát nước...; 3. Trên cơ sở nói trên, thêm vào một dấu hiệu, nhằm thỏa mãn nhu cầu tâm lý tránh cái dữ, lấy cái lành cho con người".
Học viện Dân tộc Trung Nguyên xuất bản cuốn "Tìm hiểu sự lành dữ trong phong thủy nhà ở", tác giả trong Lời nói đầu viết: "Trong vốn kiến thức lâu đời của Trung Quốc, có một môn học gọi là Kham D, thông thường gọi là Phong Thủy; nói theo ngôn ngữ hiện đại là "Khoa học và mối quan hệ giữa từ trường trái đất và con người". Về nội dung, môn Phong thủy gồm hai phần: phần một là xem xét hình thái của núi, phần hai là xem xét phương và lý khí.
Chiêm Ngân Hâm trong "Tri thức Văn Sử" số 3/1988 viết: "Cái gọi là Phong thủy, là tên thường gọi của Thuật xem đất. Theo tập tục truyền thống của Trung Quốc, mỗi khi xây cất đều phải xem địa hình có được Phong thủy hay không, sau đó mới chọn địa điểm thích hợp, tránh đất dữ".
Học giả Rosk Kowski khoa Địa lý Trường Đại học Newzealand là một chuyên gia về nghiên cứu Phong thủy, trong bài đăng trên Tạp chí "Nghiên cứu lịch sử khoa học tự nhiên" tháng 1/1989 viết: "Phong thủy là một hệ thống đánh giá cảnh quan nhằm tìm một địa điểm tốt lành cho công trình kiến trúc. Nó là nghệ thuật lựa chọn địa điểm và bố cục địa lý của Trung Quốc thời cổ đại, không thể căn cứ vào khái niệm của phương Tây mà nói một cách đơn giản rằng là mê tín hay khoa học... Phong thủy Trung Quốc được xây dựng trên ba cơ sợ: (1) Địa điểm này có lợi cho xây nhà hoặc phần mộ hơn so với các địa điểm khác. (2) Địa điểm tốt lành chỉ có thể căn cứ vào những nguyên tắc Phong thủy thông qua việc khảo sát địa điểm ấy mà lựa chọn. (3) Một khi đã có một địa điểm như thế, thì tổ tiên hoặc con cháu sống hoặc mai táng ở địa điểm ấy sẽ được hưởng một sự tốt lành do địa điểm ấy mang lại".
Người nghiên cứu về Phong thủy ở Trung Quốc cũng như ở nước ngoài rất ít. Các tài liệu đã dẫn ở trên có thể đại diện cho các quan điểm chủ yếu ở Trung Quốc và nước ngoài. Đại để có ba phái, người thì cho là mê tín, người thì bảo đó là học vấn, người thì nói đó là hệ thống đánh giá cảnh quan.
Chúng tôi cho rằng, Phong thủy là một hiện tượng văn hóa, một loại thuật số chọn lành tránh dữ, một dân tộc lưu truyền rộng rãi, một loại học vấn về hoàn cảnh và liên quan đến con người, một tổng hợp về lý luận và thực tiễn. Phong thủy có thể chia làm hai phần lớn: âm trạch và dương trạch. Dương trạch là nơi người sống hoạt động, âm trạch là mộ huyệt của người chết. Lý luận về Phong thủy, các trường phái hình thể và trường phái lý khí. Phái hình thể nặng về hình thái sông núi mà luận lành dữ; phái lý khí lại nặng về âm dương, quái lý để luận lành dữ. Hạt nhân của Phong thủy là "sinh khí". Khái niệm của nó vô cùng phức tạp, đề cập đến long mạch, minh đường, huyệt vị, dòng chảy, phương hướng...
Nó có rất nhiều điều kiêng cữ, rất cẩn thận với thời gian, phương vị, địa điểm. Học thuyết về âm trạch mang đậm màu sắc mê tín, đầu độc dân chúng rất nặng. Lý luận về dương trạch và thực tiễn, có tính hợp lý nhất định, có thể biến hủ lậu thành thần kỳ. Việc nghiên cứu Phong thủy ở giai đoạn đầu, cần phải đi sâu thêm.
Phong thủy mà người ta thường gọi trên thực tế bao gồm hai ý. Có khi chỉ phong cảnh tốt, địa hình tốt. Khi đi chơi trên sông Ly, người ta thường buột miệng khen: "Phong thủy đẹp". Có khi phong thủy là để chỉ thuật Phong thủy, tức là lý luận và thực tiễn Phong thủy. Ví dụ, người ta nói ông này hay ông nọ giỏi Phong thủy, ông Mỗ nghiên cứu Phong thủy, ông Mỗ kiếm cơm bằng Phong thủy.
Nghiêm túc mà nói, Phong thủy khác với thuật Phong thủy. Phong thủy tồn tại khách quan. Thuật Phong thủy là hoạt động chủ quan đối với khách quan. Bản thể của Phong thủy là thiên nhiên, bản thể của thuật Phong thủy là con người.
Vì thói quen mọi người đã nhập hai thứ trên làm một, thì ta cũng không cần phải tách bạch ra. Có điều, cần chú ý xem người ta khi bàn về Phong thủy là nói khách quan hay chủ quan, để hiểu người ta nói theo nghĩa nào.
Phong thủy là một thuật ngữ đã được xác định. Quách Phác đời Tấn là người đầu tiên giải thích, trong Táng Kinh ông viết: "Táng (chôn) là đón sinh khí. Khi gặp phong (gió) tất tán, gặp nước ngăn lại tất dưỡng, vì vậy gọi là Phong thủy". Vậy đón là đón thế nào, tụ là tụ như thế nào? Thế nào là Phong, thế nào là Thủy? Quách Phác không bàn tiếp!
Phong, là hiện tượng không khí chuyển động. Thủy, là dòng nước. Khí, tức là nơi địa khí (khí đất). Sinh khí, tức là địa khí có sinh cư (sức sống). Đón sinh khí, là tìm kiếm hoặc lợi dụng địa khí có sinh cư . Phong thủy là môn thuật số đón nhận sinh khí.
Phạm Nghi Tân, người đời Thanh, chú giảng "Táng Kinh" của Quách Phác viết: "Không có nước thì gió đến mà khí tán, có nước thì khí dưỡng mà không có gió, do vậy hai chữ Phong Thủy là quan trọng nhất trong môn địa học, mà trong đó đất mà có nước là tốt nhất. Đất mà tàng phong (có gió ẩn nấp) thì kém hơn". Như vậy là nói vấn đề then chốt của xem đất là vì có nước mà tụ khí, nếu không có nước, hễ gió thổi là khí tan đi. Chỉ cần có nước, khí sẽ tụ lại, dù gió cũng không thổi khí đi. Đất mà có nước là tốt nhất, đất tránh được gió thì kém hơn.
Vì vậy, các thầy Phong thủy xưa nay, bao gờ cũng bắt đầu tỏa long mạch, long mạch là khí của đất, khí do nước dẫn mà đến, khí do nước cản mà bị ngăn lại, khí tụ lại, không có gió làm tan ra. Có sinh khí, người chôn ở đó sẽ có phúc âm.
Ngày xưa, dân gian dùng rất phổ biến cái từ Phong thủy, còn quan lại thì không hẳn như thế. Trình Hòa đời Minh đi sứ Tây Dương, đi theo trên thuyền có viên quan chuyên về Phong thủy. Hướng viên quan đó phụ trách quan sát gió và nước (Phong thủy) khác với Phong thủy ta vẫn hiểu.
Nguồn: HCC sưu tầm
